هر آنچه باید پیش از خرید یا نگهداری از سگ‌های نژاد اشپیتز بدانید
1. معرفی کلی نژاد اشپیتز
اشپیتز (Spitz) به گروهی از سگ‌ها گفته می‌شود که ظاهری مشابه دارند: گوش‌های ایستاده، پوزه تیز، دم پرپشت برگشته روی پشت و پوشش دولایه. اشپیتزها در واقع یک نژاد خاص نیستند بلکه شامل چندین نژاد هستند که ویژگی‌های مشترک دارند—مثل اشپیتز آلمانی (German Spitz)، اشپیتز ژاپنی (Japanese Spitz)، و اشپیتز فنلاندی (Finnish Spitz).
در ایران، معمولاً منظور از “سگ اشپیتز”، اشپیتز آلمانی کوچک (Kleinspitz یا Miniature Spitz) است که شبیه پومرانین است ولی کمی بزرگ‌تر و با موهای کمتر پفی.
2. ویژگی‌های ظاهری و رفتاری
ظاهر فیزیکی:
• جثه کوچک تا متوسط (بسته به نوع)
• موهای دولایه: زیرلایه متراکم و پوشش بیرونی بلند
• گوش‌های مثلثی و ایستاده
• چشمان تیز و براق
• دم پرپشت خمیده روی پشت
رفتار:
• باهوش، هشیار، و پرانرژی
• معمولاً وابسته به صاحب
• برخی انواعشان پارس زیادی دارند (مثل اشپیتز ژاپنی)
• مستعد اضطراب جدایی
• با آموزش مناسب، رفتارهای خوبی از خود نشان می‌دهند
3. نیازهای تغذیه‌ای
اشپیتزها به تغذیه‌ای متعادل و متناسب با سطح انرژی بالا نیاز دارند:
• پروتئین حیوانی با کیفیت بالا برای حفظ توده عضلانی
• چربی‌های سالم مثل اسیدهای چرب امگا ۳ برای پوست و موی سالم
• فیبر کافی برای سلامت گوارشی
• تغذیه در وعده‌های کوچک و منظم
• استفاده از غذای خشک مخصوص سگ‌های نژاد کوچک یا متوسط با دانه‌بندی مناسب دندان‌ها
• آب تازه همیشه در دسترس
4. فعالیت بدنی و نیاز به تحرک
اشپیتزها سگ‌هایی فعال و پرجنب‌وجوش هستند:
• نیاز به حداقل ۳۰ تا ۶۰ دقیقه فعالیت روزانه
• بازی‌های فکری و تعاملی برای جلوگیری از کسالت و رفتارهای مخرب
• پیاده‌روی، دویدن در پارک، آموزش‌های ذهنی
• در صورت بی‌تحرکی دچار بی‌حوصلگی، پارس زیاد یا اضطراب می‌شوند
5. محیط زندگی مناسب
• مناسب برای زندگی آپارتمانی در صورتی‌که روزانه به‌خوبی تخلیه انرژی شوند
• خانه‌های دارای حیاط برای اشپیتزهای بزرگ‌تر (مانند Mittelspitz یا Keeshond) مناسب‌ترند
• تحمل گرمای بالا را ندارند،در هوای گرم نیاز به تهویه دارند
• در برابر سرما مقاوم‌تر هستند به دلیل پوشش دولایه
• محیط زندگی باید امن باشد چون بسیار کنجکاو و گاهی فرارگر هستند
6. بیماری‌های ژنتیکی و شایع در اشپیتز
دررفتگی کشکک زانو (Luxating Patella) :به‌ویژه در انواع کوچک‌تر دیده می‌شود، منجر به لنگش و درد می‌شود.
کاهش تراکم مو (Alopecia): در برخی اشپیتزها، مشابه پومرانین، ریزش مو همراه با تیرگی پوست دیده می‌شود.
صرع (Epilepsy) :حملات تشنجی دوره‌ای که نیاز به دارو و پیگیری دارد.
مشکلات تنفسی (در نوع پوزه‌کوتاه) :کمتر شایع، اما در صورت پرورش نامناسب دیده می‌شود.
بیماری‌های دهان و دندان: شایع در نژادهای کوچک؛ نیازمند مراقبت منظم است.
7. مراقبت‌های دامپزشکی و بهداشتی
• واکسیناسیون کامل و به‌موقع
• ضدانگل داخلی و خارجی طبق جدول ماهانه یا فصلی
• معاینات دوره‌ای سلامت عمومی و دندان‌ها
• عقیم‌سازی در صورت عدم تکثیر برای کاهش ریسک تومورها و بیماری‌های رفتاری
• توجه ویژه به بهداشت دهان؛ مسواک‌زدن هفتگی
8. مراقبت از مو و آراستگی
• برس‌زدن حداقل ۳ تا ۴ بار در هفته
• جلوگیری از گره‌خوردگی و ایجاد نمد در موها
• حمام ماهیانه یا هر ۳ تا ۴ هفته با شامپوی مناسب
• کوتاهی دور پنجه‌ها، گوش‌ها و اطراف مقعد
• موهای اشپیتز نباید کاملاً تراشیده شود؛ ممکن است بازگشت رشد مو با مشکل مواجه شود
9. تعامل با کودکان و حیوانات دیگر
• معمولاً با کودکان رفتار خوبی دارند، ولی باید مراقب بازی‌های خشن بود
• در صورت اجتماعی‌سازی مناسب، می‌توانند با سایر حیوانات کنار بیایند
• برخی اشپیتزها روحیه مستقل‌تری دارند و نیازمند آموزش بیشتر برای تعامل سالم هستند
10. آموزش‌پذیری و تربیت
• بسیار باهوش ولی گاهی لجباز
• بهترین نتیجه با آموزش مثبت‌محور و تشویق خوراکی
• آموزش‌های اولیه مثل “بیا”، “بشین”، “نکن”، و “آروم باش” باید از سن تولگی شروع شود
• آموزش توالت، کنترل پارس کردن و رفتار اجتماعی بسیار ضروری است
• حضور در کلاس‌های تربیتی یا استفاده از مربی حرفه‌ای در ماه‌های اول توصیه می‌شود
11. نکاتی پیش از خرید اشپیتز
• وقت، صبر و انرژی کافی برای نگهداری از سگ با موهای بلند و روحیه پرانرژی دارید؟
• امکان تأمین هزینه‌های تغذیه، آرایش، دامپزشک و واکسیناسیون را دارید؟
• اشپیتزها معمولاً یک نفر را به‌شدت وابسته می‌شوند،آیا زمان کافی برای حضور در خانه دارید؟
• برای صدای پارس (در برخی انواع) آمادگی ذهنی دارید؟
• سگ را فقط از پرورش‌دهنده‌ی معتبر یا پناهگاه با سابقه تهیه کنید. بررسی وضعیت والدین بسیار مهم است.
12. جمع‌بندی: آیا اشپیتز نژاد مناسبی برای شماست؟
اگر به دنبال سگی باهوش، زیبا، پرانرژی و وابسته به خانواده هستید، اشپیتز گزینه‌ی فوق‌العاده‌ای است. البته باید بدانید که این نژاد نیازمند مراقبت روزانه از مو، آموزش مداوم، فعالیت بدنی منظم و ارتباط نزدیک با صاحب است. در صورت بی‌توجهی به نیازهای رفتاری یا جسمی، ممکن است با مشکلات رفتاری یا جسمی مواجه شوید. اما با رسیدگی درست، اشپیتز می‌تواند همراهی شاد، مهربان و وفادار برای سال‌ها زندگی‌تان باشد.
دکتر مژده فهری-کلینیک دامپزشکی آدورینا
دیدگاه خود را بنویسید