سرپرستان جدید حیوانات اکثر ا‌وقات از دامپزشک میپرسند که توله‌ی من به چه مقدار آب نیاز دارد؟

آب بخش ضروری از بدن سگ هست و برای سلامت حیاتی است. آب برای فعالیت‌های حیاتی سلول‌ ها، اعضا‌ی و بافت بدن ضروری است. وقتی به اهمیت آب پی می‌بریم که اثرات منفی کم آبی (دهیدره شدن) بدن را ببینیم. حتی کاهش ۱۰٪ آب بدن میتواند برای توله یا سگ بالغ کشنده باشد.
آب بدن ساکن نیست ولی مقداری ثابت و در جریان است. سگ‌ها با تنفس، نفس نفس زدن، ادرار و فعالیت‌‌های روده‌ای آب از دست میدهند. سگ‌‌ها در درجه اول آب مورد نیاز خود را از نوشیدن به دست می آورند ولی با خوردن غذا نیز درصد کمی از آب به دست می آورند که مربوط به متابولیسم طبیعی بدن است. این جریان پویای مایعات «مصرفی» و «برون‌ده» نام دارد. بخش مصرفی بیشتر از نوشیدن آب و آب مواد غذایی است و برون‌ده، دفع آب در حالت‌‌های نرمال است که شامل نفس نفس زدن، آب ریزش، ادرار و حرکات روده است. البته که راه‌‌های دیگری مانند اسهال، استفراغ و خون ریزی نیز هستند که غیرطبیعی اند.
کم‌آبی (دهیدره شدن) نتیجه برون‌ده زیاد و آب مصرفی کم است. در مقابل پر آبی نتیجه مصرف زیاد و برونده کم است.

۷ عاملی که روی میزان آب مصرفی توله تاثیر می‌گذارد :

  • غذای خشک در مقابل غذای کنسروی: غذای خشک تقریبا بین ۱۵ تا ۳۰ درصد آب دارد در حالی که غذای کنسروی دارای ۵۰ تا ۷۰ درصد آب می باشد. ممکن است سگ‌هایی که غذای کنسروی می‌خورند آب کمتری بنوشند.
  • وزن بدن: مقدار آب مورد نیاز به وزن بدن بستگی دارد. سگ‌های بزرگ آب بیشتری نسبت به سگ‌های کوچک نیاز دارند.
  • سدیم دریافتی: همانطور که تشنگی سگ با مصرف غذای پر نمک افزایش پیدا می‌کند, خوردن سدیم بیش از حد میتواند میزان آب مصرفی سگ را افزایش دهد.
  • ورزش و فعالیت: سگ‌هایی که فعالیت بیشتری دارند آب بیشتری نیاز دارند.
  • آب و هوا: دمای بالا در بهار و تابستان باعث نفس نفس زدن سگ می‌شود که باعث تنظیم دمای بدنشان می‌شود. ولی یکی از علل از دست دادن آب نیز می باشد.
  • دارو درمانی: بعضی داروها میزان آب دریافتی سگ را افزایش می دهند بعضی از این داروها استروئیدها و ادرارآورها مانند فوروزماید هستند.

 پنج دلیل رایج که باعث کم‌آبی توله می شود :

عوامل زیادی هستند که باعث کم‌آبی سگ یا توله می شوند شامل:

  • مصرف اجسام غیر قابل هضم: توله ها معمولا چیز‌هایی که قابل هضم نیستند را می‌جوند یا می‌خورند مانند اسباب بازی، روبان، سیم، آشغال یا حتی مواد شیمیایی. خوردن این مواد میتواند باعث از دست رفتن آب با استفراغ و اسهال شود.
  • فعالیت: توله ها میتوانند شدیدا فعال باشند و بازی شدید میتواند موجب تخلیه آب بدن شود.
  • گرما: در معرض گرما قرار گرفتن میتواند باعث کاهش شدید آب بدن شود. هیچوقت اجازه ندهید توله در روز بدون سایه‌بان بیرون از خانه و زیر خورشید بماند و هیچوقت سگ خود را در ماشین بدون شیشه پایین یا کولر تنها نگذارید.
  • انگل ها: توله ها با انگل های روده‌ای به دنیا می ایند که معمولا به آن ها کرم می گویند ، که باعث اسهال و از دست دادن آب می شوند، فراموش نکنید که بایستی برای درمان  ضد انگلی حیوانات خود به کلینیک دامپزشکی مراجعه کنید.
  • ویروس ها: ویروس های مختلف میتوانند سگ را آلوده کنند که علائمی همچون استفراغ، اسهال، کاهش اشتها و بی‌حالی به وجود می اورد و باعث دهیدره شدن می‌شود، در صورت بروز چنین علائمی بایستی هر چه سریعتر به کلینیک دامپزشکی مراجعه کنید.

توله چقدر آب‌ باید مصرف کند؟

مقدار آبی که توله در روز باید مصرف کند به اندازه‌شان بستگی دارد. عموما سگ ها بین ۲۰ تا ۴۰ میلی لیتر به ازای هر کیلو وزنشان باید دریافت کنند. که این مقدار ۱ تا ۵ لیوان آب برای یک سگ ۱۰ کیلویی است.
در ادامه یک جدول مربوط به آب مورد نیاز بر اساس وزن بدن وجود دارد. به این توجه داشته باشید که این مقدار بر اساس عواملی که ذکر شد تغییر میکنند. و مانند انسان‌ها سگ‌ها در نوشیدن آب با هم فرق دارند.

آب مورد نیاز گوشتخواران بر اساس وزن بدن

وزن سگ بر اساس کیلوگرم
مقدار آب مورد نیاز سگ در روز بر اساس میلی لیتر
مقدار آب مورد نیاز سگ در روز بر اساس پیمانه
1.5تا 2.5
60 تا 200
¼ تا 1 پیمانه
3 تا 5
120 تا 400
½ تا یک بیشتر از ½1
5.5 تا 10 
220 تا 800
1 تا یک و ⅓1
10.5 تا 15
420 تا 1200
¾ 1 تا 5   پیمانه
15.5 تا 20 
620 تا 1600
⅔ 2   تا ½ 6 پیمانه
20.5 تا 25
820 تا 2000
½ 3 تا ⅓ 9 پیمانه
25.5 تا 30 
1020 تا 2400
½ 4 تا 10   پیمانه
30.5 تا 45
1220 تا 2800
5 تا ⅔11 پیمانه
35.5 تا 40
1420 تا 3200
6 تا ⅓ 13 پیمانه  
40.5 تا 45
1620 تا 3600
7 تا 15 پیمانه
45.5 تا 50
1820 تا 4000
½ 7 تا ⅔ 16 پیمانه  
50.5 تا 55
2020 تا 4400
⅔ 8   تا ⅓ 19 پیمانه
55.5 تا 60
2220 تا 4800
¼ 9 تا 20   پیمانه
60.5 تا 70
2420 تا 5200
10 تا 21 پیمانه
70.5 تا 80
2620 تا 5600
11 تا ⅓ 23 پیمانه

اندازه ها هر یک چهارم پیمانه گرد می‌شود.
نکته: در یک  لیوان 240 میلی‌لیتر در یک پیمانه، چهار پیمانه در یک کوارت، هست پیمانه در نصف گالون و شانزده پیمانه در یک گالونه.

چگونه متوجه بشویم توله‌ دهیدره شده است؟

اگر سگ شما بی‌حال است، غذا و آب نمیخورد، استفراغ می‌کند و اسهال دارد احتمالا دارد که کم آب باشند. این امکان وجود دارد تا با انجام تست بفهمیم سگ دهیدره شده است. علائم فیزیکی دهیدره شدن شامل موارد زیر است:

  • بی‌حالی و افسردگی: سگ هایی که دهیدره شده اند حال خوبی ندارند، بی‌حالند و عمومی سطح فعالیتشان پایین آمده. توله‌های دهیدره شده معمولا آنقدر که باید فعال نیستند و خواب آلود هستند.
  • لثه چسبنده: بافت لثه در سگی که آب بدنش کافی است حالت براق، مرطوب و لغزنده دارد اما در سگ‌های دهیدره حالت خشک و چسبنده است.
  • Skin tent با ارامی صورت می‌گیرد: یک تست رایج که برای تشخیص دهیدراتاسیون تستی به نام (skin tent) است. برای انجام این تست به آرامی پوست پشت گردن رو به بالا بکشید و رها کنید. در حالت عادی پوست به سرعت به حالت قبل باز می‌گردد اما در حیوان دهیدره پوست آرام تر به حالت قبل باز می‌گردد. تشخیص این مسئله با تمرین میسر است و در نژاد ها و سن مختلف با هم تفاوت دارد.
  • گودی چشم: حیواناتی که به شدت دهیدره شده اند مایعات بسیار زیادی از دست داده اند، که باعث گودی و گرفتی چشم ها می‌شود.

۷ توصیه در مورد آب برای سگ و توله ها

  • اگر سگ شما فعال است، در دمای بالا بازی می‌کند یا به هر شکلی آب از دست می‌دهد( مانند استفراغ و اسهال)، به آب بیشتری که در جدول ذکر شد نیاز دارد.
  • ضرورت دارد که مقدار زیادی آب تازه و تمیز در اختیار سگ قرار دهید.
  • ظرف آب سگ را باید حداقل دو بار در هفته شسته شود و بهتر است که این شست و شو با ماشین ظرفشویی صورت گیرد.
  • ظرف آب باید آنقدر بزرگ باشد که به اندازه ۳۶ تا ۴۸ ساعت آب در خورد نگه دارد.
  • چند ظرف آب باید وجود داشته باشد مخصوصا اگر صاحب بیش از یک سگ هستید. چون نبود ظرف کافی ممکن است درگیری بین سگ ها برای آب بشود.

اگر هر نگرانی‌ای در مورد میزان آب دریافتی سگ‌ خود دارید حتما با دامپزشک مشورت کنید.
آب نخوردن میتواند خطر آفرین باشد و به دهیدره شدن مرگبار منجر شود.

سوالات که اغلب مورد دهیدراتاسیون توله پرسیده میشود:

چکار کنم که توله‌ام آب بخورد؟
بسته به سلامت و مریضی توله این کار میتواند آسان یا سخت باشد. چند نکته وجود دارد که میتوان از آنها بهره برد برای مثال پر کردن ظرف با آب تازه، قرار دادن قالب در آب، غذای کنسروی دادن، طعم دار کردن آب با اسانس مرغ یا گوشت یا استفاده از سرنگ بدون سوزن تا آب را به آرامی داخل دهان سگ بریزید. اگر سگ شما در حدی مریض است که توانایی بلع ندارد ممکنه است باعث آسپیره شدن آب شود پس باید بسیار در انجام این کار دقت کرد. لطفا اگر در مورد آب بدن توله نگران هستید با دامپزشک مشورت کنید.

یک سگ ۵ کیلویی باید چقدر آب در روز دریافت کند؟
این مسئله در هر سگ مقداری متفاوت است و میزان آب مورد نیازشان بسته به جثه، در گرما قرار گرفتن، میزان فعالیت و نوع تغذیه( خشک یا تر) متفاوت است. قاعده این است که سگ‌ها ۲۰ تا ۴۰ میلی لیتر به ازای هر نیم کیلو وزن در روز دریافت کنند. که این یعنی ۱/۵ تا ۲ پیمانه آب برای یک سگ ۵ کیلویی در روز.

با کم‌آبی توله چکار کنیم؟
دهیداتاسیون با جایگزینی مایعات درمان می‌شود. روش آن بسته به دلیلی این اتفاق متفاوت است. در برخی موارد راه حل آن تشویق توله به نوشیدن آب یا خوردن است در حالی که در سگ‌هایی که مشکلات اساسی دارند باید دکتر دامپزشک با دریافت مایعات از روش زیر پوستی یا داخل رگ (سرم) به این مسئله رسیدگی کند. اگر نگرانی‌ای در این زمینه دارید بهتر و ایمن‌تر است که این مسئله را با دامپزشک در میان گذارید.

توله‌ی جدید من ۸ هفته سن دارد. چطور از سلامتش مطمئن شوم؟
یک توله باید این سن باید بازیگوش باشد و خورد خوراک و میزان آب مصرفی‌اش مناسب باشد و ادرار و دفع مدفوع مناسبی داشته باشد. در این سن چکاپ دامپزشکی بایستی شروع شده و دکتر سلامت حیوان شما را تایید کند.

نگران این هستم که سگم بیش از حد آب مصرف کند. آیا این ممکن است؟
نوشیدن آب زیاد ممکن است و میتواند باعث نگرانی باشد. دلایل ممکن شامل مشکلات سلامت مانند مشکل کلیه یا دیابت شیرین باشد، هرچند که هر دو در توله بعیدند.

آسان ترین راه برای دادن مقداری آب بیشتر به توله‌ام چیست؟
آسان ترین راه اضافه کردن مقداری آب به غذاست. می‌توان غذای خشک را خیس کنید یه مقداری آب به غذای کنسروی اضافه کنید که باعث یک غلظت آبگوشتی می‌شود. فراموش نکنید که فساد پذیری غذای مرطوب بیشتر و سریعتر است و بایستی به مدت زمان باقی ماندن آنها در ظرف غذای حیوانتان توجه کنید.

سگ من آب زیادی مصرف می کند. آیا این مشکلی دارد؟
نوشیدن مقدار کافی آب تمیز و تازه در روز برای سلامت ضروری است. هرچند نوشیدن بیش از حد ممکن است مشکل آفرین باشد.

توله ها چه زمانی شروع به نوشیدن آب می‌کنند؟
توله ها بعد از تولد شیر میخورند و این منبع اصلی آب و مواد مغذی آنها است. توله ها از هفته سوم یا چهارم شروع به آب خوردن می‌کنند.

چگونه از دهیدره شدن سگم جلوگیری کنم؟
با روش های زیر می‌توان از دهیدراتاسیون جلوگیری کرد:

  • واکسیناسیون کامل برای جلوگیری از بیماریهای شایع مانند پاروو ویروس
  • انگل تراپی
  • توله را در فصول گرم صبح‌ یا غروب که هوا خنک تر است و رطوبت پایین تر است برای گردش و فعالیت بیرون ببرید.
  • از مشکلاتی که میتوانند باعث اسهال و استفراغ شوند جلوگیری کنید. در صورت تغییر برند غذا این پروسه را با آرامش انجام دهید و حواستان باشد که توله‌تان اجسامی مانند آشغال، اسباب بازی، سیم، مواد سمی، و ربان را قورت ندهد. بهتر است که در سطل آشغال را  پوشیده و دور از دسترس توله باشد.

چگونه بدانم توله‌ام آب کافی می‌نوشد؟
فهمیدن میزان آبی که سگ مصرف می‌کند ممکن از دشوار باشد، مخصوصا اگر چند تا ظرف و چند تا سگ داشته باشید. اگر توله‌ی شما بازیگوش و فعال است و خورد و خوراک، نوشیدن آب و ادرارش طبیعی است و اسهال یا استفراغ ندارد پس احتمالا آب کافی دریافت می‌کند.

توله ها چقدر پس از آب خوردن ادرار می‌کنند؟
اکثر سگ ها بعد از ۱۵ تا ۳۰ دقیقه ادرار می‌کنند.

سگ شیر خوار چقدر آب در روز باید بنوشد؟
سگ ها شیر خوار در هفته های اول آب نمیخورند. شروع آب خورد آنها تقریبا همزمان با وقتی است که غذای سگ می‌خورند که حدودا ۳ تا ۴ هفتگی است.

موفق باشید!

بازنویسی توسط دکتر احمدرضا بهاروند 
دانشجوی دکتری دامپزشکی
کارآموز کلینیک آدورینا