چرخه فحلی (پریود) در گربه‌ها: شناخت کامل، مراقبت‌ها و نکات مهم
چرخه فحلی در گربه‌ها (Estrous Cycle) به فرایندی گفته می‌شود که در آن گربه ماده آماده جفت‌گیری و بارداری می‌شود. این چرخه تفاوت‌های قابل توجهی با چرخه فحلی سگ‌ها دارد و شناخت آن برای صاحبان گربه‌ها و دامپزشکان بسیار حیاتی است تا بتوانند مراقبت‌های لازم را انجام دهند و سلامت گربه را حفظ کنند.
2. مراحل چرخه فحلی گربه‌ها
چرخه فحلی گربه‌ها از چند مرحله تشکیل شده است و نکته مهم این است که گربه‌ها جزو حیوانات «ایندوسوس» (Induced ovulators) هستند، یعنی تخمک‌گذاری فقط در صورت جفت‌گیری اتفاق می‌افتد.
2.1 پیش‌فحلی (Proestrus)
- مدت زمان: ۱ تا ۲ روز
- ویژگی‌ها: شروع علائم جذب نرها، افزایش علاقه به توجه نرها بدون اینکه گربه ماده آمادگی جفت‌گیری داشته باشد.
- رفتار: گربه ممکن است ناز کند و سروصدا کند اما جفت‌گیری را قبول نکند.
2.2 فحلی (Estrus)
- مدت زمان: معمولاً ۷ روز، ولی می‌تواند بین ۲ تا ۱۹ روز متفاوت باشد.
- ویژگی‌ها: گربه ماده آمادگی کامل برای جفت‌گیری دارد، به شدت جلب توجه نرها می‌شود، سروصدای بلند و غیرمعمول (میو میو کردن‌های مکرر)، حرکت‌های خاص برای جذب نر (مثل خم شدن بدن، بلند کردن دم).
- تخمک‌گذاری: تنها در صورت جفت‌گیری، تحریک فیزیکی باعث آزاد شدن تخمک‌ها می‌شود.
2.3 پس‌فحلی (Postestrus)
- مدت زمان: ۲ تا ۱۰ روز
- ویژگی‌ها: اگر جفت‌گیری انجام نشود، گربه ماده به طور موقت از فحلی خارج می‌شود.
- رفتار: کاهش علائم فحلی، آرام‌تر شدن.
2.4 دی‌استروس (Diestrus)
- مدت زمان: در صورت بارداری یا لانه‌سازی، حدود ۶۰ روز
- ویژگی‌ها: دوره بارداری یا استراحت پس از جفت‌گیری.
- رفتار: آرامش بیشتر و کاهش علائم جفت‌گیری.
2.5 آنستروس (Anestrus)
- مدت زمان: دوره استراحت جنسی، معمولاً در زمستان و شرایط کم‌نور.
- ویژگی‌ها: هیچ نشانه فحلی وجود ندارد.
- رفتار: خواب‌آلودگی، کاهش فعالیت جنسی
اگر تمایل به کسب اطلاعات بیشتر راجب سیستم تناسلی گربه ها دارید میتوانید از طریق این لینک اقدام کنید.
3. تفاوت چرخه فحلی گربه با سگ
- گربه‌ها induced ovulators هستند، یعنی تخمک‌گذاری فقط پس از جفت‌گیری تحریک می‌شود، در حالی که سگ‌ها spontaneous ovulatorsهستند و تخمک‌گذاری به طور طبیعی و دوره‌ای رخ می‌دهد.
- گربه‌ها در طول بهار و تابستان بیشتر وارد چرخه می‌شوند و در زمستان چرخه متوقف می‌شود (چرخه فحلی فصلی).
- گربه‌ها ممکن است هر ۲ تا ۳ هفته وارد فحلی شوند، تا زمانی که جفت‌گیری کنند یا فصل جفت‌گیری تمام شود.
- خونریزی در گربه‌ها بسیار نادر است، برخلاف سگ‌ها که خونریزی وجود دارد.
4. علائم ظاهری و رفتاری پریود در گربه‌ها
- رفتارهای صوتی: میو کردن‌های بلند و مکرر که اغلب شب‌ها شدیدتر است.
- رفتارهای بدنی: ناز کردن، مالیدن سر و بدن به اشیا، بالا بردن دم و خم شدن کمر.
- تغییرات رفتاری: بی‌قراری، طلب توجه زیاد، تلاش برای فرار و گشتن دنبال نرها.
- خونریزی: به طور معمول خونریزی وجود ندارد یا بسیار کم است و قابل مشاهده نیست.
5. مراقبت‌های لازم در دوره فحلی گربه‌ها
5.1 جلوگیری از بارداری ناخواسته
- به دلیل اینکه گربه‌ها در هر فصل جفت‌گیری می‌کنند، جلوگیری کامل دشوار است.
- بهتر است گربه را در خانه نگه دارید و از تماس با نرها جلوگیری کنید.
- عقیم‌سازی بهترین راهکار برای جلوگیری از بارداری و همچنین پیشگیری از بیماری‌های مربوط به دستگاه تولیدمثل است.
5.2 مراقبت‌های بهداشتی
- به دلیل عدم وجود خونریزی قابل توجه، مراقبت بهداشتی ساده‌تر است.
- باید توجه شود که در دوره فحلی گربه‌ها بیشتر فعالیت می‌کنند و ممکن است به‌خصوص در گربه‌های بیرون‌رو خطراتی مثل تصادف یا بیماری وجود داشته باشد.
5.3 تغذیه و محیط آرام
- تغذیه کامل و محیط بدون استرس به سلامت کلی گربه کمک می‌کند.
- فراهم کردن جای امن و آرام برای گربه به کاهش استرس کمک می‌کند.
6. چه زمانی باید به دامپزشک مراجعه کرد؟
- اگر گربه علائم غیرطبیعی مثل ترشح چرکی، خونریزی غیرمعمول یا درد نشان داد.
- اگر رفتارهای غیرمعمول مثل بی‌حالی، کاهش اشتها یا تب داشت.
- در صورت بروز مشکلات مربوط به بارداری، سقط یا زایمان غیرطبیعی.
- اگر چرخه فحلی بیش از حد طولانی یا مکرر و بدون وقفه بود (که ممکن است نشانه مشکلات هورمونی باشد).
7. مشکلات و بیماری‌های مرتبط با چرخه فحلی در گربه‌ها
7.1 پیومترا (Pyometra)
- عفونت رحم که می‌تواند کشنده باشد.
- شایع در گربه‌هایی که چندین چرخه بدون بارداری داشته‌اند.
- علائم: ترشحات چرکی بدبو، بی‌حالی، کاهش اشتها، تب.
- درمان فوری دامپزشکی و اغلب جراحی لازم است.
7.2 استروما یا کیست‌های تخمدانی
- اختلالات هورمونی ممکن است باعث ایجاد کیست‌های تخمدانی شود.
- علائم نامنظم بودن چرخه، تغییرات رفتاری و گاهی ترشحات غیرمعمول است.
7.3 مشکلات رفتاری شدید
- برخی گربه‌ها در دوره فحلی دچار استرس یا رفتارهای مخرب می‌شوند که نیاز به مدیریت رفتاری دارد.
8. نتیجه‌گیری
چرخه فحلی در گربه‌ها فرایندی طبیعی است که تفاوت‌های زیادی با سگ‌ها دارد. شناخت دقیق این چرخه برای صاحبان گربه ضروری است تا بتوانند مراقبت‌های لازم را انجام دهند و از بارداری ناخواسته و بیماری‌های احتمالی پیشگیری کنند. مراجعه به دامپزشک در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرطبیعی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
دکتر مژده فهری-کلینیک دامپزشکی آدورینا
دیدگاه خود را بنویسید