مراقبت از جوجه‌های عروس هلندی پس از خروج از تخم
فرایند پرورش موفق عروس هلندی تنها به جفت‌گیری و تخم‌گذاری محدود نمی‌شود. یکی از حساس‌ترین و حیاتی‌ترین مراحل در این روند، مراقبت اصولی و علمی از جوجه‌های تازه متولد شده است. این دوره‌ی حساس نیازمند آگاهی کامل نسبت به شرایط محیطی، تغذیه، بهداشت و پایش رشد جوجه‌هاست. در این مقاله، به صورت مرحله‌به‌مرحله و بر اساس منابع علمی، به بررسی مهم‌ترین نکات مربوط به مراقبت از جوجه‌های عروس هلندی پرداخته می‌شود.
بخش اول: شرایط محیطی مناسب برای جوجه‌های تازه متولدشده
دما و رطوبت ایده‌آل:
در روزهای ابتدایی پس از تولد، جوجه‌های عروس هلندی قادر به تنظیم دمای بدن خود نیستند و به گرمای محیط یا والدین وابسته‌اند. رعایت دمای مناسب در این دوره برای پیشگیری از افت دما و مرگ‌ومیر ضروری است.
•دمای مطلوب لانه: ۳۰ تا ۳۴ درجه سانتی‌گراد در هفته اول
•رطوبت مناسب: ۵۰ تا ۶۰ درصد
•تهویه: ملایم، یکنواخت و بدون جریان مستقیم هوا
در صورت بی‌توجهی یا بی‌تجربگی والدین، استفاده از انکوباتور با کنترل دقیق دما و رطوبت برای زنده ماندن جوجه‌ها الزامی است.
بخش دوم: تغذیه جوجه‌ها در روزهای ابتدایی
تغذیه توسط والدین
در شرایط طبیعی، والدین با استفاده از غذای نیمه‌هضم‌شده در چینه‌دان خود، جوجه‌ها را تغذیه می‌کنند. در این حالت:
•تغذیه هر ۲ تا ۳ ساعت یک بار انجام می‌شود
•اگر رژیم غذایی والدین پیش از تخم‌گذاری مناسب بوده باشد، تغذیه جوجه‌ها نیز کیفیت بالاتری خواهد داشت
تغذیه دستی
در صورتی‌که والدین تغذیه جوجه‌ها را انجام ندهند یا کیفیت آن ناکافی باشد، باید از فرمول‌های تجاری مخصوص جوجه‌های طوطی‌سان استفاده شود.
•دفعات تغذیه:
•روز اول: هر ۲ ساعت (شامل شب)
•روز دوم تا پنجم: هر ۳ ساعت
•هفته دوم به بعد: ۴ تا ۵ وعده در روز
•دمای غذا: ۳۸ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد
•حجم هر وعده: تا زمانی که چینه‌دان تقریباً پُر شود، اما نباید بیش از حد متورم شود
•ابزار تغذیه: سرنگ‌های مخصوص با رعایت کامل اصول بهداشتی
غذای داغ باعث سوختگی چینه‌دان و غذای سرد باعث عفونت می‌شود؛ بنابراین دقت در دمای غذا اهمیت بالایی دارد.
بخش سوم: پایش رشد و سلامت جوجه‌ها
۱. وزن‌گیری منظم
ثبت روزانه‌ی وزن جوجه‌ها کمک شایانی به تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی می‌کند.
•وزن طبیعی در روز اول: ۳ تا ۵ گرم
•افزایش وزنی مطلوب: ۲ تا ۳ گرم در روز
•وزن در پایان هفته اول: حدود ۱۵ تا ۱۸ گرم
•زنگ خطر: کاهش یا توقف رشد
۲. وضعیت چینه‌دان
چینه‌دان باید پس از هر وعده، پُر شده و طی ۳ تا ۴ ساعت تخلیه شود. باقی‌ماندن غذا یا تورم بیش از حد، از علائم احتمالی بیماری است.
۳. بررسی مدفوع
مدفوع طبیعی باید خمیری، بدون بو و دارای رنگ سبز روشن یا زرد باشد. وجود اسهال، تغییر رنگ یا بوی زننده، می‌تواند نشانه‌ی عفونت باشد.
۴. تنفس و رفتار
تنفس باید آرام و منظم باشد. تنفس با دهان باز، صدای خرخر یا بی‌حالی از نشانه‌های هشداردهنده هستند.
بخش چهارم: نظافت لانه و پیشگیری از بیماری
۱. نظافت محیط زندگی
لانه باید روزانه تمیز شده و از زیراندازهای جاذب مانند دستمال کاغذی ضخیم استفاده شود. همچنین باید هفته‌ای یک یا دو بار با محلول‌های ضدعفونی ملایم تمیز شود.
۲. جلوگیری از رشد قارچ و باکتری
رطوبت بالا یا دمای زیاد می‌تواند منجر به رشد قارچ‌هایی مانند Aspergillus یا باکتری‌های بیماری‌زا شود. رعایت بهداشت و تهویه نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری‌ها دارد.
۳. پیشگیری از بدشکلی اندام‌ها
استفاده از سطح مناسب (نه لغزنده و نه بسیار نرم) از بدشکلی‌هایی نظیر Splay Leg پیشگیری می‌کند. ساختار لانه باید به گونه‌ای باشد که جوجه بتواند اندام‌های خود را به طور طبیعی حفظ کند.
بخش پنجم: زمان‌بندی و اصول جدا کردن جوجه از والدین
۱. سن مناسب برای جداسازی
زمان جداسازی بسته به نوع تغذیه متفاوت است:
•تغذیه دستی: بین ۲۵ تا ۳۰ روزگی
•تغذیه توسط والدین: پس از ۴۰ تا ۴۵ روزگی، زمانی که جوجه بتواند به‌تنهایی غذا بخورد
۲. آموزش غذا خوردن مستقل
در هفته‌های پایانی، باید غذاهای نرم مانند پوره‌ی ذرت یا مخلوط دانه‌ی خیسانده‌شده به جوجه معرفی شود تا آماده‌ی تغذیه مستقل شود.
۳. نظارت پس از جداسازی
پس از جداسازی، وضعیت تغذیه، مدفوع، هوشیاری و وزن جوجه باید به مدت حداقل یک هفته روزانه بررسی شود. کاهش وزن یا بی‌حالی نشانه‌ی عدم آمادگی جوجه برای استقلال است.
نتیجه‌گیری
مراقبت از جوجه‌های عروس هلندی پس از خروج از تخم، یکی از حیاتی‌ترین مراحل پرورش علمی و موفق این پرندگان زینتی است. رعایت دقیق اصول محیطی، تغذیه‌ای، بهداشتی و رفتاری، نقش تعیین‌کننده‌ای در سلامت، رشد و بقای این جوجه‌های حساس دارد. پرورش‌دهندگانی که با آگاهی و نظم به این فرایند ورود می‌کنند، می‌توانند شاهد رشد جوجه‌هایی سالم، فعال و مناسب برای آموزش و اهلی‌سازی باشند.
دکتر مژده فهری-کلینیک دامپزشکی آدورینا
دیدگاه خود را بنویسید