مدیریت و اصلاح رفتارهای رایج در سگ‌ها: راهنمای جامع تربیتی

سگ‌ها موجوداتی اجتماعی، هوشمند و سازگارند، اما بدون آموزش صحیح، برخی از رفتارهای طبیعی‌شان می‌توانند برای صاحبانشان مشکل‌ساز شوند. در این مقاله، به بررسی رایج‌ترین رفتارهای ناهنجار در سگ‌ها از جمله پارس کردن بیش از حد، گاز گرفتن، ادرار از روی ترس یا هیجان، علامت‌گذاری با ادرار، غرغر کردن، و تعقیب وسایل نقلیه می‌پردازیم و راهکارهای علمی و عملی برای اصلاح هرکدام ارائه می‌دهیم.

  • پارس کردن بیش از اندازه

پارس کردن راهی برای ارتباط سگ با دنیای اطرافش است، اما در برخی موارد می‌تواند به مشکلی رفتاری تبدیل شود. برای اصلاح این رفتار، ابتدا باید علت اصلی پارس کردن را شناسایی کنید.

انواع پارس کردن و راهکارهای اصلاحی:

•پارس کردن برای بیرون رفتن: می‌توان به سگ آموزش داد با زدن زنگ نصب‌شده روی در، نیاز به بیرون رفتن را اعلام کند.

•پارس هشداردهنده: اگر سگ به محرک بیرونی واکنش نشان می‌دهد، بیرون را بررسی کرده و به سگ اطمینان دهید که خطری وجود ندارد.

•پارس برای جلب توجه: این رفتار نباید تقویت شود. بی‌توجهی بهترین پاسخ است.

•پارس برای ترساندن: با پرت کردن حواس و درخواست فرمان ساده، می‌توان سگ را از ادامه این رفتار بازداشت.

•پارس ناشی از هیجان: یکی از سخت‌ترین انواع پارس است که تنها با تمرین مداوم و صبوری قابل کنترل است.

نکته: فرمانی مانند «ساکت!» را برای توقف پارس در نظر بگیرید و به صورت مداوم از آن استفاده کنید.

۲. گاز گرفتن (ویژه توله‌ها و سگ‌های بالغ)

گاز گرفتن در توله‌ها رفتاری طبیعی است، اما باید آموزش ببینند که شدت فشار و موقعیت مناسب آن را کنترل کنند.

روش اصلاح:

1.در صورت گاز گرفتن، با صدای بلند بگویید: «اوخ، دردم اومد!» و بازی را متوقف کنید.

2.پس از ۱۰ ثانیه، به بازی ادامه دهید.

3.اگر سگ بالغ هنگام غذا گرفتن انگشت شما را گاز می‌گیرد، همان واکنش را نشان دهید و از غذا دادن اجتناب کنید.

نکته: به سگ اسباب‌بازی‌های مناسب جویدن بدهید تا رفتار طبیعی‌اش در مسیر درستی هدایت شود.

۳. ادرار از روی ترس یا هیجان

برخی سگ‌ها هنگام خوشحالی یا اضطراب کنترل مثانه خود را از دست می‌دهند.

اقدامات اصلاحی:

•سگ را مرتب به محل مناسب برای دستشویی ببرید.

•مهمان‌ها باید از پهلو به سگ نزدیک شوند، زانو بزنند و مستقیم به چشم او نگاه نکنند.

•به سگ اجازه دهید راه فراری داشته باشد و احساس گیر افتادن نکند.

نکته: مواجهه‌ی مکرر با افراد مختلف، در محیط کنترل‌شده، به کاهش این رفتار کمک می‌کند. مردها بیشتر از زنان محرک ترس در سگ‌ها محسوب می‌شوند.

۴. علامت‌گذاری با ادرار

این رفتار اغلب با تعیین قلمرو مرتبط است و در سگ‌های نر شایع‌تر است.

راهکارهای پیشنهادی:

•محل‌های نشانه‌گذاری‌شده را با مواد پاک‌کننده‌ی تخصصی تمیز کنید.

•این نقاط را غیرقابل دسترس کنید یا با غذا و بازی‌های مثبت تداعی نمایید.

•در صورت مشاهده‌ی اقدام به علامت‌گذاری، با گفتن «نه!» حواس سگ را پرت کرده و او را به بیرون ببرید.

نکته: عقیم‌سازی می‌تواند شدت این رفتار را کاهش دهد، اما همیشه آن را متوقف نمی‌کند.

۵. خرناس کشیدن

خرناس کسیدن وسیله‌ای برای برقراری ارتباط است، نه لزوماً نشانه‌ای از پرخاشگری.

انواع خرناس و مدیریت آن:

•خرناس کشیدن هنگام غذا خوردن: تشویقی در ظرف غذا بیندازید تا سگ یاد بگیرد که نزدیک شدن شما تهدیدآمیز نیست.

•خرناس کشیدن روی تخت یا زیر مبلمان: بدون درگیری، با استفاده از تشویقی سگ را از محل بیرون بکشید.

•خرناس کشیدن هنگام محافظت از اسباب‌بازی: با اسباب‌بازی بهتر، حواس سگ را پرت کرده و معامله‌ای جذاب ارائه دهید.

نکته: هرگز سگ را به خاطر خرناس کشیدن تنبیه نکنید. این کار می‌تواند باعث شود بدون هشدار گاز بگیرد. ما از تغییر جهت مثبت استفاده می‌کنیم: پرت کردن حواس و تقویت رفتار مطلوب.

۶. آموزش استفاده از پوزه‌بند

پوزه‌بند در بسیاری از کشورها نشانه‌ای از مسئولیت‌پذیری است و نه بدرفتاری با سگ. استفاده از آن باید به‌صورت تدریجی و با ایجاد تجربه‌ای مثبت انجام شود.

مراحل آموزش:

1.پوزه‌بند را با خوراکی خوشمزه (مثلاً کره بادام‌زمینی) به سگ معرفی کنید.

 2.خوراکی را داخل پوزه‌بند قرار دهید تا سگ دهانش را در آن فرو برد.

3. پس از آشنایی، بند پوزه‌بند را ببندید و او را به پیاده‌روی ببرید.

نکته: اگر سگ سرش را تکان می‌دهد یا تلاش می‌کند پوزه‌بند را خارج کند، طبیعی است. با فعالیت‌های جالب توجهش را منحرف کنید.

۷. تعقیب وسایل نقلیه

رفتار تعقیب وسایل در حال حرکت ناشی از غریزه شکار است و باید به تدریج کنترل شود.

روش‌های اصلاح:

1.از وسیله‌ی محرک فاصله بگیرید.

2. محرک (مثل اسکیت یا دوچرخه) را به‌آرامی حرکت دهید تا برای سگ خسته‌کننده شود.

3.هم‌زمان، توجه سگ را با فرمان یا تشویقی به سمت خود جلب کنید.

نکته: پیشگیری مؤثرتر از توقف رفتار در حین انجام آن است. از ایجاد موقعیت‌هایی که باعث فعال شدن این غریزه می‌شود، تا حد امکان اجتناب کنید.

نتیجه‌گیری

رفتارهای ناهنجار در سگ‌ها عمدتاً قابل اصلاح هستند، به شرطی که با آگاهی، صبر و مداومت پیگیری شوند. موفقیت در تربیت سگ به فهم دقیق از رفتارهای طبیعی سگ و استفاده از تکنیک‌های علمی و اصولی بستگی دارد. در این مقاله، ما به تحلیل رفتارهای مختلف سگ‌ها پرداخته‌ایم و برای هرکدام از آن‌ها راه‌حل‌های کاربردی و اثبات‌شده ارائه کرده‌ایم. اصلاح این رفتارها نه تنها نیازمند آگاهی از ریشه‌های آن‌هاست بلکه به رویکردی همدلانه و سازنده نیاز دارد که به سگ کمک کند تا به شیوه‌ای مثبت و سالم با محیط پیرامون خود تعامل داشته باشد.همچنین، لازم به ذکر است که هر سگ، حتی در همان نژاد، ویژگی‌های فردی خاص خود را دارد و ممکن است زمان بیشتری برای اصلاح رفتارهایش نیاز داشته باشد. به همین دلیل، روش‌های پیشنهادی در این مقاله باید با در نظر گرفتن شخصیت و نیازهای هر سگ تنظیم شوند. برای مثال، برخی سگ‌ها به سرعت واکنش نشان می‌دهند و برخی دیگر ممکن است نیاز به تمرینات طولانی‌تر و رویکردهای متفاوتی داشته باشند.در نهایت، از آنجایی که تربیت سگ‌ها یک فرایند مداوم است، حفظ ثبات و پیوستگی در آموزش‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سگ‌ها نیاز دارند که رفتارهای مطلوب به طور منظم تقویت شوند و از آن‌ها انتظار می‌رود که با فرمان‌ها و نشانه‌های محیطی واکنش نشان دهند. در این راستا، داشتن صبر و پذیرش این که اصلاح رفتار به زمان نیاز دارد، برای هر صاحب سگی حیاتی است.
به یاد داشته باشید که هر تغییر در رفتار سگ‌ها، در واقع یک گام به سوی تقویت ارتباط شما با آن‌هاست. با تمرکز بر آموزش‌های صحیح و احترام به نیازهای رفتاری سگ، شما می‌توانید رابطه‌ای سالم و مثبت با همراه وفادار خود ایجاد کنید. در نهایت، نتیجه‌گیری این است که تربیت سگ‌ها نه تنها به بهبود رفتارهای آن‌ها کمک می‌کند، بلکه به رشد و پیشرفت شما در فهم دنیای حیوانات و ایجاد یک زندگی مشترک شاد و سازگار نیز منجر می‌شود.

دکتر مژده فهری - کلینیک دامپزشکی آدورینا